Levant Arapçası
| Levant Arapçası | |
|---|---|
| Suriye-Lübnan Lehçeler Grubu | |
| شامي (Şami) | |
 | |
| Dil ailesi | |
| Dil kodları | |
| ISO 639-3 | apc |
Levant Arapçası, Levanten Arapça veya Suriye-Lübnan Lehçeler Grubu (endonim: شامي, romanize: šāmi veya اللهجة الشامية, romanize: el-lahje š-šāmiyye), Lübnan, Ürdün, Suriye, Filistin, İsrail ve Türkiye'nin bir bölümünü kapsayan Levant bölgesinde konuşulan dildir.[1][2] Levant Arapçası 54 milyonun üzerinde konuşanı ile, Mısır Arapçası ile birlikte Arap dünyasında her yerde anlaşılabilen, en prestijli iki Arapça ana lehçesinden biri kabul edilir.
Levant Arapçası hiçbir devlet veya bölgede resmi dil olarak kullanılmamaktadır.[3][4] Ürdün, Lübnan, Filistin ve Suriye'de çoğunluk dili olmasına rağmen, günlük iletişimde ağırlıklı olarak konuşma dili olarak kullanılmaktadır. Bu ülkelerdeki çoğu yazılı ve resmi belgeler ile medyada ise, yalnızca resmi eğitim yoluyla edinilen ve anadil olarak işlev görmeyen edebi bir Arapça biçimi olan Modern Standart Arapça (MSA) kullanılmaktadır. İsrail ve Türkiye'de ise Levant Arapçası bir azınlık dilidir.
Filistin lehçesi, %50 ortak kelimeyle MSA'ya en yakın konuşma Arapçası çeşididir. Bununla birlikte, Levant Arapçası ve MSA karşılıklı anlaşılır değildir. Bu nedenle Levant Arapçası konuşanlar dillerini genellikle العامية al-ʿāmmiyya ('argo' veya 'halk dili') olarak adlandırırlar. Ancak, sosyal medyanın ortaya çıkmasıyla birlikte Levant Arapçasına yönelik tutumlar iyileşmiştir. Arap, Latin veya İbrani harfleri kullanılarak yazılan metin miktarı, özellikle çevrimiçi ortamlarda, önemli ölçüde artmıştır. Levant Arapçası telaffuzu, sosyal, etnik ve coğrafi çizgiler boyunca büyük ölçüde değişiklik gösterir. Grameri, çoğu günlük Arapça çeşitleriyle paylaşılan gramerle benzerdir. Kelime dağarcığı büyük ölçüde Arapçadır ve önemli ölçüde bir Aramice etkisi vardır.
Levant Arapçasında yazılı kaynakların eksikliği, modern dönem öncesi tarihini belirlemeyi olanaksız kılmaktadır. Aramice, M.Ö. 1. binyıldan itibaren Levant'ta baskın dil olmuştur; diğer dillerle, özellikle çeşitli Arap kabileleri tarafından konuşulan birçok Arapça lehçesiyle bir arada var olmuştur. 7. yüzyılda Levant'ın Müslümanlar tarafından fethiyle birlikte, Arap Yarımadası'ndan yeni Arapça konuşanlar bölgeye yerleşmiş ve Aramice'den günlük Arapçaya uzun bir dil değişimi süreci yaşanmıştır.
Türkiye'nin güneydoğusunda ve Hatay, Mersin ve Adana gibi illerinde konuşulan lehçesi Çukurova Arapçası olarak adlandırılır. Bu lehçe başta Türkçe olmak üzere Farsça, Kürtçe, Aramice ve Fransızca gibi pek çok dilden etkilenmiştir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Bassiouney, Reem, Arabic sociolinguistics, Edinburgh University Press, 2009, s. 20
- ^ Versteegh, Kees, The Arabic language, Edinburgh University Press, 2001, s. 170
- ^ Høigilt, Jacob; Mejdell, Gunvor (2017). "Introduction". Høigilt, Jacob; Mejdell, Gunvor (Ed.). The Politics of Written Language in the Arab World: Writing Change (İngilizce). Brill. s. 8. doi:10.1163/9789004346178_002
. ISBN 978-90-04-34617-8. JSTOR 10.1163/j.ctt1w76vkk. OCLC 992798713. 20 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2022.
- ^ Al-Wer 2006, s. 1917.
Bibliyografya
[değiştir | kaynağı değiştir]- Al-Wer, Enam (2006). "The Arabic-speaking Middle East". Ammon, Ulrich; Dittmar, Norbert; Mattheier, Klaus J; Trudgill, Peter (Ed.). Sociolinguistics: An International Handbook of the Science of Language and Society. 3. De Gruyter. ss. 1917-1924. doi:10.1515/9783110184181.3.9.1917. ISBN 978-3-11-019987-1. OCLC 1089428643.
Ek okumalar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Barthélemy, Adrien (1935). Dictionnaire Arabe-Français : Dialectes de Syrie, Alep, Damas, Liban, Jerusalem (Fransızca). Geuthner. OCLC 957299135.
- Bauer, Leonhard; Spitaler, Hans (1957). Deutsch–Arabisches Wörterbuch der Umgangssprache in Palästina und im Libanon. Harrassowitz Verlag. OCLC 760379208.
- Behnstedt, Peter (1997). Sprachatlas von Syrien (Almanca). I: Kartenband. Harrassowitz Verlag. ISBN 978-3-447-03856-0. OCLC 1223288621.
- Behnstedt, Peter (2000). Sprachatlas von Syrien (Almanca). II: Volkskundliche Texte. Harrassowitz Verlag. ISBN 978-3-447-04330-4. OCLC 772840812.
- Bergsträsser, Gotthelf (1915). Sprachatlas von Syrien und Palästina (Almanca). Hinrichs. OCLC 977749134.
- Brustad, Kristen (2000). The Syntax of Spoken Arabic: A Comparative Study of Moroccan, Egyptian, Syrian, and Kuwaiti Dialects. Georgetown University Press. ISBN 0-87840-789-8. OCLC 43657105.
- Cantineau, Jean (1946). Les parlers arabes du Ḥōrān (Fransızca). Klincksieck. OCLC 1222340236.
- Cleveland, Ray L. (1963). "A Classification for the Arabic Dialects of Jordan". Bulletin of the American Schools of Oriental Research. American Schools of Oriental Research (171): 56-63. doi:10.2307/1355607. ISSN 0003-097X. JSTOR 1355607. OCLC 606512143.
- Durand, Olivier; Ventura, Annamaria (2020). Grammatica di arabo mediorientale : La lingua šami (İtalyanca). Hoepli. ISBN 978-88-360-0059-3. OCLC 1191246670.
- Feghali, Michel (1919). Le parler de Kfár'abîda (Liban-Syrie) : Essai linguistique sur la phonétique et la morphologie d'un parler arabe moderne (PDF) (Fransızca). Leroux. OCLC 1073658250.
- Grotzfeld, Heinz (1965). Syrisch-Arabische Grammatik: Dialekt von Damaskus (Almanca). Harrassowitz Verlag. OCLC 906325563.
- Halloun, Moïn (2011). A Practical Dictionary of the Standard Dialect Spoken in Palestine: English-Arabic. Bethlehem University. ISBN 978-965-91610-0-3. OCLC 992166708.
- Omar, Margaret K. (1974). From Eastern to Western Arabic (PDF). Foreign Service Institute, Department of State. ISBN 978-1-4538-5267-5. OCLC 1122633742.
- Omar, Margaret K. (1976). Levantine & Egyptian Arabic: Comparative Study (PDF). Foreign Service Institute, Department of State. ISBN 978-1-4538-4863-0. OCLC 2577627.
- Palva, Heikki (1984). "A General Classification for the Arabic Dialects Spoken in Palestine and Transjordan". Studia Orientalia Electronica (İngilizce). Finnish Oriental Society. 55: 357-376. ISSN 2323-5209.
- Pimsleur, Paul (1998). Arabic (Eastern) (Audiobook on cassette). Simon & Schuster Audio. ISBN 978-1-4193-5659-9. OCLC 70174556.
- Spoer, Hans Henry; Nasrallah Haddad, Elias (1909). Manual of Palestinean Arabic for self-instruction (PDF). Schneller Orphanage. OCLC 459003050.